Để xác định có thể căn cứ sổ đỏ để đòi lại đất bị lấn chiếm cần phải dựa vào từng trường hợp cụ thể cùng các tại liệu chứng cứ thu thập được. Dưới đây Luật Án Ngọc xin đưa ra một số tình huống cụ thể để bạn đọc có thể hình dung rõ ràng hơn.
1. Tình huống số 1: Có thể căn cứ sổ đỏ để đòi lại đất bị lấn chiếm trong trường hợp nhận chuyển nhương quyền sử dụng đất?
Câu hỏi 1: Trong tình huống sau khi nhận chuyển hượng mảnh đất ở huyện Di Linh, tỉnh Lâm Đồng, và phát hiện rằng 1/10 diện tích đã bị chủ đất kế bên lấn chiếm, liệu tôi có thể "căn cứ sổ đỏ để đòi lại đất bị lấn chiếm"? Có cách nào để đòi lại đất bị lấn chiếm không? Tôi có thể khởi kiện được không?
Câu trả lời 1: Trong trường hợp bạn nhận chuyển nhượng mảnh đất và phát hiện rằng một phần diện tích đã bị lấn chiếm, việc có thể đòi lại quyền lợi hay không phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Đầu tiên, Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa bạn và người bán vẫn có hiệu lực nếu nội dung ủy quyền phù hợp và đáp ứng các điều kiện về mặt hình thức theo quy định pháp luật.
Thứ hai, trong việc đòi lại quyền lợi, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) có thể được sử dụng làm chứng cứ có lợi, nhất là khi có sự mâu thuẫn về diện tích và ranh giới đất giữa GCNQSDĐ và bản đồ đo đạc mới được đưa ra bởi bên lấn chiếm. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng GCNQSDĐ không phải là chứng cứ duy nhất và tòa án có thể yêu cầu đo đạc lại để xác minh thông tin về diện tích, ranh giới, và hiện trạng đất thực tế.
Do đó, quyết định đòi lại quyền lợi sẽ phụ thuộc vào tài liệu và chứng cứ hợp pháp mà bạn có để chứng minh yêu cầu khởi kiện, kết quả đo đạc lại của tòa án, và quá trình tranh luận tại phiên tòa, không chỉ dựa vào sơ đồ trong GCNQSDĐ.
Xem thêm bài viết: Hàng xóm lấn chiếm đất có lấy lại được không?
2. Tình huống số 2: Chủ đất kế bên được cấp sổ đỏ chồng diện tích lên sổ đỏ nhà mình
Câu hỏi 2: Năm 2004, tôi nhận được sổ đỏ từ nhà nước cho mảnh đất diện tích 2.000 m2. Gần đây, tôi phát hiện rằng một phần đất của nhà mình đã bị hàng xóm lấn chiếm. Trong quá trình đòi lại đất, họ khẳng định rằng họ không lấn chiếm mà đang sử dụng đúng phần đất được ủy ban cấp sổ đỏ cho họ vào năm 2020. Nếu thông tin này là đúng, tức là ủy ban đã cấp sổ đỏ cho họ chồng qua phần đất của tôi, vậy tôi cần thực hiện những bước gì để đòi lại đất?
Câu trả lời 2: Khi phát hiện sổ đỏ nhà mình có dấu hiệu bị chồng lấn diện tích bởi sổ đỏ nhà hàng xóm, bạn cần thực hiện các bước như sau:
- Kiểm tra và đo đạc lại đất:
- Đầu tiên, bạn cần đến UBND cấp xã/phường nơi có bất động sản để yêu cầu địa chính đo đạc lại phần diện tích đất mà bạn sở hữu theo giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã được nhà nước cấp năm 2004.
- Hòa giải:
- Nếu đất của bạn bị lấn chiếm, bạn có quyền yêu cầu hòa giải thông qua UBND cấp xã/phường. Trong trường hợp không thỏa thuận được, bạn có thể gửi đơn đến UBND để yêu cầu hòa giải theo khoản 2, điều 202 của luật Đất đai.
- Khởi kiện bằng vụ án dân sự:
- Nếu hòa giải không thành công, bạn có thể gửi đơn khởi kiện đối tác ra tòa án dân sự. Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất từ năm 2004 sẽ là một chứng cứ quan trọng trong quá trình kiện tụng.
- Khiếu nại đối với sổ đỏ cấp sai:
- Trong trường hợp UBND huyện đã cấp sổ đỏ cho hàng xóm chồng lên phần đất của bạn, bạn có thể thu thập chứng cứ và gửi đơn khiếu nại yêu cầu thu hồi sổ đỏ đã cấp sai. Nếu không được chấp nhận, bạn có thể khiếu nại lên UBND cấp tỉnh.
- Khởi kiện hủy sổ đỏ cấp sai:
- Nếu khiếu nại không giải quyết được, bạn có quyền khởi kiện UBND huyện ra tòa án yêu cầu hủy sổ đỏ đã cấp sai. Thời hiệu khiếu nại là 90 ngày và thời hiệu khởi kiện là 1 năm kể từ ngày bạn biết được vấn đề.
Lưu ý rằng việc tư vấn với một luật sư có kinh nghiệm là quan trọng để đảm bảo rằng các bước và chứng cứ của bạn được thực hiện đúng cách trong quá trình giải quyết tranh chấp. Thời hiệu khiếu nại và khởi kiện cũng là yếu tố quan trọng cần được tính toán.
Từ các ví dụ trên, có thể thấy sổ đỏ là một căn cứ quan trọng chứng minh quyền sử dụng đối với người sử dụng đất có phần diện tích đất bị lấn chiếm. Tuy nhiên, trong trường hợp có tranh chấp, tòa án cần xác định vào nhiều tài liệu, chứng cứ khác để có thể phân định một cách chính xác và công bằng nhất.
Xem thêm bài viết: Bị hàng xóm lấn chiếm đất đai thì phải giải quyết như thế nào?