Bị lừa tiền khi mua đất là một vấn đề đáng lo ngại và đòi hỏi sự xử lý một cách cẩn thận. Trong trường hợp này, khả năng lấy lại tiền phụ thuộc nhiều vào các yếu tố như hợp đồng mua bán và các tài liệu, chứng cứ. Nếu bạn đã ký kết hợp đồng mua bán và có bằng chứng thanh toán, bạn có cơ sở pháp lý để bảo vệ quyền lợi của mình. Tuy nhiên, trong một số trường hợp cụ thể, bạn có thể mất trắng số tiền này. Sau đây, chúng tôi sẽ giải đáp một số thắc mắc cụ thể về vấn đề: "Bị lừa tiền khi mua đất có lấy lại được không?"
1. Bị lừa mua đất từ người không phải là chủ sử dụng thửa đất
Câu hỏi: Tôi là Nguyễn Thị Ngà. Tháng 11/2015, tôi mua mảnh đất trị giá 250 triệu và đặt cọc 100 triệu. Hai bên thỏa thuận 3 tháng sau khi tôi giao nốt tiền thì sẽ tiến hành sang tên sổ đỏ. Nhưng 3 tháng sau, tôi không liên lạc được với người bán nữa, phát hiện người bán không phải chủ nhân thật sự. Tôi đến đòi lại tiền đặt cọc thì bị từ chối. Tôi có thể kiện người bán do "bị lừa tiền khi mua đất" được không?
Trả lời: Với câu hỏi của bạn, chúng tôi tư vấn như sau:
Thứ nhất: Người bán có phạm tội lừa đảo hay không?
Theo Khoản 1 Điều 174 Bộ luật Hình sự 2015:
"Điều 174. Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản
1. Người nào bằng thủ đoạn gian dối chiếm đoạt tài sản của người khác trị giá từ 2.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 2.000.000 đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm."
Như vậy, người bán có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản,để xử lý tình huống này, bạn cần thu thập các tài liệu, chứng cứ liên quan đến giao dịch.
Thứ hai: Bạn có quyền tố giác hoặc khởi kiện tại Tòa án nhân dân cấp huyện về hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản để đòi lại số tiền đặt cọc và đưa người bán ra xét xử trách nhiệm hình sự.
Xem thêm bài viết: Đặt cọc mua bán Bất động sản như nào là đúng luật?
2. Bị lừa mua đất nằm trong quy hoạch
Câu hỏi: Đất nằm trong quy hoạch có thể chuyển nhượng không? Nếu không thể chuyển nhượng thì người mua có thể đòi lại tiền cọc không?
Trả lời:
Theo quy định tại Điều 328 Bộ luật Dân sự 2015, đặt cọc là việc bên A (bên đặt cọc) giao cho bên B (bên nhận đặt cọc) một khoản tiền hoặc tài sản khác để bảo đảm việc giao kết hoặc thực hiện hợp đồng.
Đất quy hoạch là khu vực được quy định theo kế hoạch sử dụng đất địa phương. Hợp đồng chuyển nhượng đất thường đi kèm với hợp đồng đặt cọc, đảm bảo người mua hiểu rõ về tình trạng pháp lý của đất.
Trường hợp 1: Nếu đất thuộc quy hoạch đã công bố nhưng chưa có kế hoạch sử dụng đất của cấp huyện, người bán có thể chuyển nhượng quyền sử dụng đất theo điều 188 Luật đất đai 2013, với điều kiện nhất định.
Trường hợp 2: Nếu đất thuộc quy hoạch sử dụng đất đã có kế hoạch sử dụng đất của cấp huyện, người bán không có quyền chuyển nhượng. Bên bán vi phạm quy định nếu vẫn nhận cọc mà không thông báo về quy hoạch.
Đòi lại tiền cọc và thỏa thuận không quy hoạch:
Trong hợp đồng đặt cọc, người mua thường cam kết hiểu rõ tình trạng pháp lý của đất. Nếu đất không thuộc quy hoạch và có thỏa thuận cụ thể, người mua có quyền đòi lại tiền cọc nếu đất không đúng như cam kết.
Nếu bên bán cố ý không trả tiền cọc và trước khi bán đã biết về quy hoạch, có thể tố cáo tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản tại cơ quan công an.
Xem thêm bài viết: Chiêu trò lừa đảo trong mua bán bất động sản hiện nay và lưu ý?
3. Mua phải dự án ma
Câu hỏi: Mua phải dự án ma, có đòi lại được tiền không?
Trả lời:
Dự án ma là thuật ngữ dân dã để chỉ những dự án không được cấp phép hoặc chưa đủ điều kiện bán. Có hai loại dự án ma. Loại thứ nhất là những dự án có tồn tại, được cấp phép nhưng không đủ điều kiện để mở bán và thi công. Loại thứ hai là những dự án giả mạo, không có thật và không được cơ quan nhà nước nào phê duyệt.
Câu chuyện về dự án ma không còn mới, nhưng vẫn có nhiều người mua mắc bẫy. Để tránh mua phải dự án ma, người mua trước khi thanh toán cần tìm hiểu kỹ về dự án. Đặc biệt, cần kiểm tra 4 loại giấy tờ quan trọng bao gồm: Quyết định phê duyệt dự án của cơ quan nhà nước, phê duyệt thiết kế cơ sở, chứng nhận đăng ký hợp đồng mẫu đối với dự án chung cư, và nếu thông qua sàn, phải có hợp đồng của chủ đầu tư với sàn giao dịch.
Trong trường hợp đã mua phải dự án ma và người mua khởi kiện, hồ sơ vụ án có thể được chuyển sang vụ án hình sự. Đối với những dự án đã được cấp phép nhưng chưa đủ điều kiện mở bán, người mua dễ đòi lại tiền. Tuy nhiên, với những dự án giả mạo và vi phạm pháp luật, việc đòi lại tiền là khó khăn. Trong trường hợp có truy thu tiền từ người vi phạm, người mua có thể được giải quyết.
4. Bị công ty môi giới bất động sản lừa tiền mua đất
Câu hỏi: Tôi đã được giới thiệu một mảnh đất ở TP HCM với giá hơn 3 tỷ đồng bởi một công ty bất động sản. Sau khi ký hợp đồng chuyển nhượng, đặt cọc và nộp tiền, tôi phát hiện mảnh đất chỉ là đất nông nghiệp, không thuộc dự án như công ty đã nói.
Như vậy, tôi đã bị lừa tiền khi mua đất, làm thế nào để đòi lại số tiền đã trả? Có thể khởi tố hình sự không?
Trả lời:
Công ty môi giới bất động sản chỉ được thực hiện các hành vi trung gian, không được ký kết hợp đồng chuyển nhượng, đặt cọc. Hành vi của công ty môi giới ký kết hợp đồng chuyển nhượng với khách hàng có giá trị cao, trong khi hợp đồng với chủ sử dụng đất có giá thấp, có dấu hiệu của tội trốn thuế và lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Khởi tố hình sự: Nếu công ty môi giới đứng ra ký hợp đồng chuyển nhượng, đặt cọc, thì họ là chủ thể của tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo điều 174 Bộ luật hình sự 2015.
Hợp đồng vô hiệu: Công ty môi giới đã giả tạo dự án, ký kết hợp đồng mua bán không có thật, điều này khiến hợp đồng giữa bạn và công ty môi giới bị vô hiệu. Hợp đồng giữa bạn và chủ đất cũng bị vô hiệu hóa do giả tạo thông tin.
Hậu quả pháp lý: Theo quy định của Bộ luật dân sự 2015, hậu quả pháp lý là khôi phục lại tình trạng ban đầu, hoàn trả những gì đã nhận. Công ty môi giới phải trả lại số tiền đã nhận theo hợp đồng.
Tố cáo: Bạn có thể tố cáo sự việc này đến cơ quan công an nơi công ty môi giới có trụ sở để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.
Như vậy, chúng tôi đã giải đáp một số thắc mắc cụ thể của bạn đọc về vấn đề: "Bị lừa tiền khi mua đất có lấy lại được không?" Để tránh rơi vào tình huống này, bạn cần luôn cảnh giác đối với mọi giao dịch đáng ngờ.