1. Căn cứ pháp lý
- Bộ luật hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017
2. Tội phạm về ma túy là gì?
Tội phạm về ma túy là hành vi phạm tội do Bộ luật hình sự 2015 quy định liên quan đến sản xuất, vận chuyển, buôn bán, sử dụng hoặc tàng trữ các chất ma túy không hợp pháp. Những hoạt động này được coi là phạm luật vì các chất ma túy có thể gây nhiều hại cho cá nhân và xã hội, bao gồm sức khỏe yếu, tàn phá gia đình và cộng đồng, và các vấn đề tâm lý và hành vi.
Nhiều quốc gia đã thiết lập các luật và chính sách để kiểm soát tội phạm ma túy, bao gồm việc giải quyết tình trạng nghiện ma túy bằng các phương pháp điều trị và giúp đỡ tâm lý. Tuy nhiên, tội phạm ma túy vẫn là một vấn đề trầm trọng trong nhiều nơi trên thế giới.
Trên thực tế tại Việt Nam, tình hình về tội phạm ma túy luôn diễn biến phức tạp. Luật Ánh Ngọc đã có cơ hội được tham gia bào chữa, bảo vệ quyền và lợi ích liên quan của nhiều đối tượng liên quan đến vụ án về ma túy, điển hình là bản án thực tế về tội tổ chức sử dụng trái phép ma túy tại Ninh Bình.
3. Dấu hiệu pháp lý của các tội phạm về ma túy
3.1. Mặt khách quan
Các tội phạm về ma túy bao gồm các nhóm hành vi sau:
- Trồng cây thuốc phiện, cây côca, cây cần sa hoặc các loại cây khác có chứa chất ma túy;
- Sản xuất trái phép chất ma túy
- Tàng trữ trái phép chất ma túy
- Vận chuyển trái phép chất ma túy
- Mua bán trái phép chất ma túy
- Chiếm đoạt chất ma túy
- Tàng trữ, vận chuyển, mua bán hoặc chiếm đoạt tiền chất dùng vào việc sản xuất trái phép chất ma túy
- Sản xuất, tàng trữ, vận chuyển hoặc mua bán phương tiện, dụng cụ dùng vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma túy
- Tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy
- Chứa chấp việc sử dụng trái phép chất ma túy, cưỡng bức người khác sử dụng trái phép chất ma túy, lôi kéo người khác sử dụng trái phép chất ma túy
- Hành vi vi phạm quy định về quản lý, sử dụng chất ma túy, tiền chất, thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần
3.2. Mặt chủ quan
Phần lớn các tội phạm về ma túy nhận thức rõ hành vi phạm tội về ma túy của mình là nguy hiểm cho xã hội nhưng vẫn thực hiện hành vi đó, đây là lỗi cố ý trực tiếp. Tội chứa chấp việc sử dụng trái phép chất ma túy (Điều 256 BLHS 2015) có thể được thực hiện dưới hình thức lỗi cố ý gián tiếp. Tội vi phạm các quy định về quản lý chất ma túy, tiền chất, thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần (Điều 259 BLHS 2015) có trường hợp được thực hiện dưới hình thức lỗi vô ý.
3.3. Khách thể
Khách thể của các tội phạm về ma túy là việc quản lý các chất ma túy của Nhà nước. Bao gồm các quy định về sản xuất, vận chuyển, bảo quản, tồn trữ, mua bán, phân phối, sử dụng, xử lý, trao đổi, xuất khẩu, nhập khẩu, quá cảnh lãnh thổ Việt Nam, kê đơn, bán thuốc, giám định, nghiên cứu chất ma túy và tiền chất của các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền. Những quy định này được thể hiện trong Hiến pháp, Luật phòng chống ma túy và các Nghị định của Chính phủ. Bộ Y tế cũng có nhiều quy định liên quan đến chế độ quản lý chất ma túy.
3.4. Chủ thể
Chủ thể của các tội phạm về ma túy là những người có năng lực trách nhiệm hình sự và đạt độ tuổi theo quy định của BLHS. Theo điểm c khoản 2 Điều 12 Bộ luật hình sự 2015 quy định về tuổi chịu trách nhiệm hình:
“2. Người từ đủ 14 tuổi trở lên, nhưng chưa đủ 16 tuổi chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự về tội giết người, tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác, tội hiếp dâm, tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi, tội cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi, tội cướp tài sản, tội bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản; về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng quy định tại một trong các điều sau đây:
…
c) Điều 248 (tội sản xuất trái phép chất ma túy); Điều 249 (tội tàng trữ trái phép chất ma túy); Điều 250 (tội vận chuyển trái phép chất ma túy); Điều 251 (tội mua bán trái phép chất ma túy); Điều 252 (tội chiếm đoạt chất ma túy);”
- Chủ thể của tội phạm vi phạm quy định về quản lý chất ma túy, tiền chất, thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần (Điều 259 BLHS 2015) là người có trách nhiệm trong công tác quản lý này.
4. Người nghiện ma túy có bị coi là tội phạm không?
Theo quy định của Bộ luật hình sự 2015 thì “người nghiện ma túy” không phải là tội phạm nếu người này không đủ các yếu tố cấu thành tội phạm. Tuy nhiên, người nghiện ma túy có thể bị xử lý vi phạm hành chính và bị áp dụng các biện pháp xử lý hành chính.
- Nếu người nghiện ma túy đang tàng trữ khối lượng ma túy trên mức để truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc có đủ các yếu tố cấu thành tội phạm thì người đó bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội “Tàng trữ trái phép chất ma túy” theo quy định tại Điều 249 Bộ luật Hình sự năm 2015;
- Trong trường hợp người này có khối lượng ma túy dưới mức để truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc không có đủ các yếu tố cấu thành tội phạm quy định tại Điều 249 Bộ luật Hình sự năm 2015 thì người đó sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính.
5. Các biện pháp phòng ngừa tội phạm về ma túy
Nâng cao nhận thức của cộng đồng về tác hại của ma túy: Tăng cường hoạt động tuyên truyền, giáo dục để người dân có được kiến thức về tác hại của ma túy, đồng thời hướng dẫn cách phát hiện và đối phó khi gặp vấn đề liên quan đến ma túy.
Tăng cường công tác kiểm soát, giám sát các địa điểm tiềm năng: Sử dụng các phương tiện kỹ thuật cao để giám sát các địa điểm có nguy cơ cao về buôn bán, sản xuất, sử dụng ma túy. Gắn camera, lắp đặt cổng chống trộm để giúp cơ quan chức năng có thể phát hiện kịp thời các hoạt động liên quan đến ma túy.
Nâng cao năng lực, trang thiết bị và kỹ năng cho các cơ quan chức năng liên quan: Tăng cường đào tạo, cung cấp thiết bị, công nghệ mới để cải thiện năng lực của các cơ quan trong việc ngăn chặn, phát hiện và xử lý các vụ vi phạm pháp luật liên quan đến ma túy.
6. Các biện pháp xử lý tội phạm về ma túy
Áp dụng hình phạt nghiêm khắc: Sử dụng các biện pháp phạt như tù giam, án treo, phạt tiền để đánh dấu sự phản đối và răn đe tội phạm, đồng thời làm giảm số lượng tội phạm ma túy.
Giám sát, theo dõi và điều tra các hoạt động liên quan đến ma túy: Tiếp tục giám sát các địa điểm có nguy cơ cao, điều tra và làm rõ mối liên hệ giữa các đối tượng liên quan đến ma túy để đưa ra các biện pháp xử lý.
Hỗ trợ tâm lý, điều trị cho người nghiện ma túy: Cung cấp các dịch vụ hỗ trợ và chăm sóc sức khỏe tâm thần cho những người nghiện ma túy để giúp họ thoát khỏi tình trạng nghiện và trở lại với cuộc sống bình thường.
Tóm lại, các biện pháp phòng ngừa và xử lý tội phạm ma túy là một quá trình kéo dài, đòi hỏi sự đồng lòng và nỗ lực của Nhà nước và cộng đồng. Chỉ khi các biện pháp này được áp dụng đầy đủ và hiệu quả thì mới có thể giảm thiểu
Mọi vướng mắc chưa rõ về Luật hình sự và tội phạm về ma túy: Các biện pháp phòng ngừa và xử lý hoặc có nhu cầu hỗ trợ vấn đề pháp lý khác, quý khách vui lòng liên hệ với bộ phận luật sư tư vấn pháp luật của Luật Ánh Ngọc để được hỗ trợ và giải đáp thắc mắc nhanh chóng. Cảm ơn quý khách hàng đã quan tâm theo dõi bài viết của Luật Ánh Ngọc.