1. Người có hành vi cố ý truyền HIV cho người khác phạm tội gì?
Theo pháp luật hiện hành, người có hành vi cố ý truyền HIV cho người khác có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về Tội cố ý truyền HIV cho người khác theo Điều 149 Bộ luật hình sự nếu thỏa mãn các dấu hiệu dưới đây:
Xem thêm bài viết: Định danh tội cố ý truyền HIV cho người khác
2. Hình phạt áp dụng cho người có hành vi cố ý truyền HIV cho người khác
Hình phạt là biện pháp cưỡng chế nghiêm khắc nhất do Tòa án quyết định áp dụng đối với người phạm tội nhằm tước bỏ hoặc hạn chế quyền, lợi ích của người đó.
Căn cứ theo Điều 149 Bộ luật hình sự, người có hành vi cố ý truyền HIV cho người khác thõa mãn các dấu hiệu định tội tại Điều này thì có thể phải chịu một trong hai hình phạt:
- Tù có thời hạn là hình phạt tù mà người phạm tội phải chấp hành hình phạt tại cơ sở giam giữ trong một thời hạn nhất định.
- Đối với người thực hiện hành vi cố ý truyền HIV cho người khác, hình phạt tù có thời hạn mà người đó áp dụng có thể từ 03 năm đến tối đa 20 năm.
- Trường hợp người phạm tội bị tam giam, tạm giữ thì được trừ vào thời hạn chấp hành hình phạt tù theo công thức: cứ 01 ngày tạm giữ, tạm giam bằng 01 ngày tù.
- Tù chung thân là hình phạt tù không thời hạn và được áp dụng đối với người thực hiện hành vi cố ý truyền HIV cho người khác với tính chất đặc biệt nghiêm trọng nhưng chưa đến mức bị xử phạt tử hình.
Tuy nhiên, đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi cố ý truyền HIV cho người khác thì không áp dụng hình phạt tù chung thân.
Như vậy, người nào thực hiện hành vi cố ý truyền HIV cho người khác đều phải đối diện với các hình phạt buộc cách ly ra khỏi đời sống xã hội. Người phạm tội bị tước đi tạm thời hoặc bị tước đi hoàn toàn quyền tự do của mình và phải chịu giám sát của người, cơ quan có thẩm quyền. Cụ thể như sau:
2.1. Hình phạt chính áp dụng đối với hành vi cố ý truyền HIV cho người khác
Tùy vào tính chất của hành vi và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi đó mà người phạm tội có thể bị áp dụng hình phạt với mức khung khác nhau. Căn cứ theo Điều 149, có ba khung hình phạt gồm: 01 khung hình phạt cơ bản và 02 khung hình phạt tăng nặng.
2.1.1. Khung hình phạt cơ bản: Phạt tù từ 03 năm đến 07 năm
2.1.2. Khung hình phạt tăng nặng thứ nhất
Một điều cần lưu ý khi áp dụng hình phạt có tình tiết định khung "lợi dụng nghề nghiệp" đối với người có hành vi cố ý truyền HIV cho người khác. Trường hợp người phạm tội truyền HIV bằng phương pháp có tính nghề nghiệp nhưng đó không phải là nghề nghiệp của người phạm tội thì không được áp dụng tình tiết này để xác định hình phạt.
Ví dụ: Người phạm tội đánh tráo ống thuốc tiêm của y tá bằng ống thuốc tiêm có dính máu của người bị nhiễm HIV để mượn tay y tá truyền HIV cho nạn nhân
2.1.3. Khung hình phạt tăng nặng thứ hai
Xem thêm bài viết: Cố ý lây truyền HIV cho người khác bị đi tù bao nhiêu năm?
2.2. Hình phạt bổ sung
Một điều cần lưu ý rằng các khung hình phạt trên đây áp dụng cho người thực hiện hành vi cố ý truyền HIV cho người khác không có tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự.
Bởi lẽ, khi quyết định hình phạt, bên cạnh căn cứ vào tính chất và mức độ nguy hiểm của hành vi cố ý truyền HIV cho người khác, Tòa án còn căn cứ vào nhân thân người phạm tội, các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự để quyết định:
- Trường hợp người phạm tội có ít nhất hai tình tiết giảm nhẹ thì có thể được áp dụng hình phạt dưới mức thấp nhất của khung hình phạt được áp dụng nhưng trong khung hình phạt liền kề nhẹ hơn của Điều 149.
- Trường hợp người thực hiện hành vi cố ý truyền HIV lần đầu với vai trò là người giúp sức trong vụ án đồng phạm nhưng vai trò không đáng kể thì có thể được áp dụng hình phạt dưới mức thấp nhất của khung hình phạt và không bắt buộc phải trong khung hình phạt liền kề nhẹ hơn.
- Trường hợp người phạm tội thuộc một trong hai trường hợp trên đồng thời được hoan hồng đặc biệt nhưng chưa đến mức được miễn trách nhiệm hình sự thì có thể được miễn hình phạt.
3. Một số câu hỏi thường gặp
3.1. Phụ nữ có thai thực hiện hành vi cố ý truyền HIV cho người khác có bị áp dụng hình phạt tù không?
3.2. Có được giảm mức án hình phạt đã tuyên đối với người cố ý truyền HIV cho người khác?
Trên đây là toàn bộ các hình phạt áp dụng cho người có hành vi cố ý truyền HIV cho người khác. Nếu độc giả còn bất kỳ vấn đề nào thắc mắc hoặc có nhu cầu tư vấn các vấn đề hình sự khác, xin vui lòng liên hệ Luật Ánh Ngọc theo thông tin bên dưới để được hỗ trợ trong thời gian sớm nhất.