Anh N và chị P kết hôn đã được 1 năm. Tuy nhiên, trong thời gian chung sống anh chị đã có nhiều bất hoà dẫn về kinh tế, đời sống dẫn đến cả hai không còn tình cảm và muốn ly hôn. Anh N thắc mắc rằng anh đăng ký giấy kết hôn ở Quảng Ninh. Vậy giờ anh phải về Tòa án Quảng Ninh nộp đơn hay có thể nộp đơn tỉnh khác hay nơi anh đang ở là Hải Phòng?
1. Cơ quan có thẩm quyền giải quyết ly hôn theo quy định của pháp luật
Trong Hiến pháp năm 2013 của nước ta đã ghi nhận Tòa án chính là cơ quan xét xử, thực hiện quyền về tư pháp và có nhiệm vụ bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân. Điều này đã được cụ thể hóa tại khoản 1 Điều 4 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015.
Theo quy định tại Điều 28 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015 những tranh chấp về hôn nhân và gia đình thuộc thẩm quyền của Tòa án bao gồm:
– Ly hôn, các tranh chấp về vấn đề nuôi con, chia tài sản.
– Tranh chấp về vấn đề chia tài sản chung của vợ và chồng trong hôn nhân.
– Sau khi ly hôn, vợ chồng có yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp liên quan đến thay đổi người nuôi con, về cấp dưỡng.
– Các bên có yêu cầu Tòa án giải quyết các tranh chấp trong việc xác định mối quan hệ giữa cha, mẹ với con.
– Tranh chấp trong vấn đề về sinh con qua kỹ thuật hay mang thai hộ.
– Tranh chấp về các vấn đề con cái, tài sản khi giải quyết quan hệ nam nữ chung sống không kết hôn hoặc hủy kết hôn trái pháp luật.
– Các tranh chấp khác.Như vậy, từ căn cứ trên có thể xác định quyền ly hôn đã được pháp luật ghi nhận là một trong những quyền cơ bản của công dân, và cơ quan có thẩm quyền giải quyết ly hôn được xác định là Tòa án (Theo khoản 1 Điều 28 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015).
Như vậy, từ căn cứ trên có thể xác định quyền ly hôn đã được pháp luật ghi nhận là một trong những quyền cơ bản của công dân, và cơ quan có thẩm quyền giải quyết ly hôn được xác định là Tòa án (Theo khoản 1 Điều 28 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015).
2. Nộp đơn ly hôn ở đâu
2.1. Trường hợp ly hôn đơn phương
Theo quy định tại Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015, thẩm quyền của Tòa án trong giải quyết tranh chấp về ly hôn theo yêu cầu của một bên được xác định theo cấp và theo lãnh thổ, người có yêu cầu đơn phương ly hôn trước khi nộp đơn cần xác định chính xác Tòa án có thẩm quyền giải quyết theo hai bước cụ thể như sau:
Bước 1: Xác định cấp Tòa án có thẩm quyền tiếp nhận đơn và giải quyết ly hôn theo yêu cầu của một bên
Người có yêu cầu ly hôn đơn phương cần phải xác định tranh chấp của mình thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án nhân dân cấp huyện hay cấp tỉnh, cụ thể như sau:
– Theo quy định tại Điều 35 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015, các trường hợp được xác định là thuộc phạm vi thẩm quyền giải quyết của Tòa án nhân dân cấp huyện bao gồm:
+ Các yêu cầu giải quyết tranh chấp ly hôn phát sinh giữa vợ chồng, trừ các trường hợp đặc thù sau:
- Trong trường hợp ly hôn đơn phương mà có một trong các đương sự hay tài sản liên quan đến tranh chấp ở nước ngoài.
- Trường hợp việc giải quyết ly hôn theo yêu cầu của một bên bắt buộc phải thực hiện ủy thác tư pháp cho Tòa án, cơ quan của nước ngoài có thẩm quyền hoặc cơ quan đại diện của Việt Nam ở nước đó.
+ Tòa án nhân dân cấp huyện được giao thẩm quyền giải quyết đối với trường hợp có đương sự ở nước ngoài nếu như quan hệ hôn nhân này được hình thành giữa người Việt Nam cư trú ở khu vực biên giới với người còn lại là công dân nước láng giềng cư trú ở biên giới với nước ta.
– Tòa án nhân dân cấp tỉnh được xác định có thẩm quyền giải quyết ly hôn theo yêu cầu một bên theo quy định tại Điều 37 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015 bao gồm những trường hợp sau:
+ Những tranh chấp giải quyết ly hôn theo yêu cầu của một bên không thuộc những trường hợp do Tòa án nhân dân cấp huyện giải quyết đã xác định ở trên.
+ Những vụ giải quyết ly hôn đơn phương thuộc thẩm quyền của Tòa án nhân dân cấp huyện nhưng Tòa án cấp tỉnh lấy lên để giải quyết khi xét thấy cần thiết hoặc theo đề nghị của tòa án nhân dân cấp huyện.
Bước 2: Xác định Tòa án có thẩm quyền giải quyết ly hôn đơn phương theo lãnh thổ
Trong Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 đã quy định vợ chồng khi ly hôn có thể thực hiện yêu cầu của mình bằng một trong hai hình thức sau:
– Hai vợ chồng cùng đồng thuận đưa ra yêu cầu ly hôn khi cả hai bên đã tự nguyện ly hôn với nhau và hoàn toàn tự giải quyết được với nhau những vấn đề có liên quan đến quan hệ hôn nhân của mình.
– Một trong hai bên đưa ra yêu cầu ly hôn theo ý chí, nguyện vọng của mình mà không cần đến sự đồng ý của người còn lại khi cả hai không thống nhất hoặc không cùng ý kiến đi đến chấm dứt hôn nhân.
Việc xác định rõ được hình thức ly hôn sẽ giúp người có yêu cầu xác định được chính xác Tòa án có thẩm quyền giải quyết. Bởi nếu như trong trường hợp thuận tình ly hôn, các bên yêu cầu có thể lựa chọn nơi gửi đơn yêu cầu giải quyết là Tòa án nơi cư trú của nguyên đơn hay bị đơn đều được thì ngược lại, việc xác định Tòa án giải quyết cho trường hợp ly hôn đơn phương sẽ được xác định theo quy định tại Điều 39 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015 như sau:
– Phải là Tòa án nhân dân nơi bị đơn cư trú, làm việc. Nơi cư trú của bị đơn được xác định theo quy định tại Luật cư trú năm 2006 chính là nơi đăng kí thường trú hoặc tạm trú của bị đơn.
– Nếu trong trường hợp hai vợ chồng có thể thỏa thuận được với nhau đồng ý nơi giải quyết ly hôn là Tòa án nơi cư trú hay làm việc của nguyên đơn thì Tòa án này cũng có thẩm quyền giải quyết.
2.2. Trường hợp thuận tình ly hôn
Theo quy định tại Điều 35 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015, Tòa án nhân dân cấp huyện là nơi có thẩm quyền giải quyết thủ tục ly hôn cấp sơ thẩm. Đối với trường hợp thuận tình ly hôn, nếu hai vợ chồng thuận tình ly hôn thì có thể thỏa thuận đến Tòa án nơi cư trú của vợ hoặc của chồng để làm thủ tục.
- Nếu vợ hoặc chồng ở nước ngoài hoặc cần phải ủy thác tư pháp ra nước ngoài thì nộp đơn tại TAND cấp tỉnh nơi vợ hoặc chồng cư trú, làm việc.
- Nếu vợ hoặc chồng đều ở Việt Nam, không cần ủy thác tư pháp ra nước ngoài thì nộp đơn tại TAND cấp huyện nơi vợ hoặc chồng cư trú, làm việc.
- Nếu vợ hoặc chồng là công dân của các nước có chung biên giới với Việt Nam như Lào, Campuchia, Trung Quốc,.. thì nộp đơn tại TAND cấp huyện nơi vợ hoặc chồng là người Việt Nam cư trú, làm việc.
Trong thời hạn 03 ngày làm việc, kể từ ngày nhận đơn yêu cầu và tài liệu, chứng cứ kèm theo, Chánh án Tòa án sẽ phân công Thẩm phán giải quyết.
Trong trường hợp này, anh N không cần phải về Quảng Ninh để giải quyết. Anh có thể nộp đơn nơi bị đơn cư trú (vợ anh cư trú) hoặc do hai vợ chồng thỏa thuận với nhau. Nếu anh chị cùng sống ở Hải Phòng thì có thể nộp đơn ở tòa án nơi cư trú ở Hải Phòng. Điều đó có nghĩa là: Nếu anh ly hôn thuận tình thì anh có quyền thỏa thuận lựa chọn tòa án giải quyết (Tòa án nơi vợ hoặc chồng đang cư trú hoặc tòa án nơi hai vợ/chồng đang sinh sống). Nếu ly hôn đơn phương, theo Bộ Luật tố tụng dân sự năm 2015 thì anh N phải nộp đơn xin ly hôn tại nơi bị đơn là chị P có hộ khẩu thường trú hoặc nơi cuối cùng chị P lưu trú trong thời hạn 06 tháng gần nhất.
3. Quy trình ly hôn
3.1. Đối với đơn phương ly hôn
Quy trình sẽ được thực hiện theo các bước sau đây:
Bước 1: Thụ lý đơn ly hôn (đơn khởi kiện). Vợ hoặc chồng - người muốn ly hôn đơn phương phải chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, giấy tờ, tài liệu và chứng cứ về hành vi bạo lực gia đình (nếu có) của người còn lại để nộp cho Tòa án có thẩm quyền (đã nêu ở trên).
Bước 2: Hòa giải. Sau khi nhận được đơn ly hôn đơn phương, Tòa án sẽ xem xét có nhận và thụ lý vụ án ly hôn không. Nếu xét thấy có căn cứ để xét đơn ly hôn đơn phương thì yêu cầu người nộp đơn nộp án phí tạm ứng và tiến hành hòa giải.Nếu hòa giải thành thì Tòa án ra quyết định công nhận hòa giải thành nếu không hòa giải được thì Tòa án đưa vụ án ra xét xử.
Bước 3: Mở phiên tòa sơ thẩm. Sau khi xét xử, Tòa án sẽ ra bản án chấm dứt quan hệ hôn nhân giữa vợ và chồng.
3.2. Đối với thuận tình ly hôn
Bước 1: Thụ lý đơn. Vợ và chồng chuẩn bị hồ sơ nêu trên và nộp hồ sơ đến Tòa án có thẩm quyền.
Bước 2: Chuẩn bị xét đơn yêu cầu và mở phiên họp công khai để giải quyết việc yêu cầu công nhận thuận tình ly hôn. Trong giai đoạn này, Tòa án sẽ xem xét đơn ly hôn thuận tình, căn cứ để chấm dứt quan hệ hôn nhân và ra thông báo nộp lệ phí tạm ứng.Sau khi vợ, chồng nộp tạm ứng lệ phí thì Tòa án sẽ mở phiên họp công khai để giải quyết việc yêu cầu công nhận thuận tình ly hôn.
Bước 3: Ra quyết định công nhận thuận tình ly hôn. Sau khi tiến hành hòa giải mà không thành thì Tòa án sẽ ra quyết định công nhận ly hôn. Ngược lại, nếu hòa giải thành thì Tòa án sẽ đình chỉ giải quyết việc dân sự.
Để giải quyết xong thủ tục ly hôn, không chỉ đơn giản là mua đơn, viết đơn và nộp cho Tòa án. Trung bình mỗi cuộc ly hôn phải kéo dài một vài tháng, thậm chí kéo dài cả năm, đem lại nhiều mệt mỏi, áp lực cho những người trong cuộc. Với những thông tin được chia sẻ trên đây, Luật Ánh Ngọc hy vọng giải đáp được phần nào thắc mắc của quý vị. Để biết thêm chi tiết về các quy định cấp dưỡng, quý khách hàng có thể liên hệ với Công ty Luật Ánh Ngọc qua trang web. Hy vọng những thông tin được Luật Ánh Ngọc tư vấn sẽ đem lại những lợi ích tốt nhất cho quý khách hàng.
Với sự hỗ trợ chuyên nghiệp của các luật sư, khách hàng có thể yên tâm tin tưởng vào chất lượng dịch vụ và đạt được kết quả như mong muốn. Công ty Luật Ánh Ngọc luôn sẵn sàng trao đổi, hỗ trợ Quý khách hàng những thông tin cần thiết trong quá trình khách hàng thực hiện thủ tục ly hôn. Xin vui lòng liên hệ Công ty Luật Ánh Ngọc để được tư vấn cụ thể.