1. Vụ việc gây chú ý: Ngân hàng giải ngân mua “biệt thự ảo”
Mới đây, một vụ án dân sự tranh chấp hợp đồng tín dụng giữa nguyên đơn là Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank) và bị đơn là vợ chồng ông Trần Hồng Sơn, 66 tuổi, được TAND Khu vực 7 - TP HCM xét xử chiều 30/9 đã thu hút sự quan tâm của dư luận khi Tòa án tuyên người vay không phải trả khoản nợ 5 tỷ đồng, do ngân hàng giải ngân sai mục đích. Theo hồ sơ, khách hàng ký hợp đồng vay vốn để mua căn biệt thự tại một dự án bất động sản. Tuy nhiên, dự án này thực tế không tồn tại, không được cấp phép.
HĐXX phân tích, khoản vay mà ngân hàng giải ngân cho vợ chồng bị đơn nhằm thanh toán đợt 2 theo văn bản thỏa thuận ký ngày 5/11/2020 với nguyên đơn để mua biệt thự song lập. Tài sản bảo đảm là toàn bộ quyền tài sản của vợ chồng bị đơn phát sinh từ văn bản này. Căn biệt thự này thuộc loại tài sản hình thành trong tương lai, vì vậy trước khi xem xét tính pháp lý của hợp đồng tín dụng, cần đánh giá tính pháp lý của văn bản thỏa thuận mua căn biệt thự.
HĐXX viện dẫn khoản 2 Điều 8 Thông tư số 39/2016 của Ngân hàng Nhà nước quy định Tổ chức tín dụng "không được cho vay để thanh toán các chi phí, đáp ứng các nhu cầu tài chính của các giao dịch, hành vi mà pháp luật cấm".
Từ đó, HĐXX xác định, hợp đồng tín dụng giữa nguyên đơn và vợ chồng bị đơn vô hiệu. Toà không có căn cứ chấp nhận yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn
2. Cơ sở pháp lý của vụ án
Toà án đã áp dụng các văn bản quy phạm pháp luật liên quan để đưa ra nhận định về vụ án dân sự tranh chấp hợp đồng tín dụng như sau:
- Bộ luật Dân sự 2015
- Luật Kinh doanh bất động sản 2014
- Luật các Tổ chức tín dụng 2010 (sửa đổi 2017)
- Thông tư số 39/2016 của Ngân hàng Nhà nước quy định Tổ chức tín dụng ngân hàng
Tòa án nhận định rằng việc ngân hàng không kiểm tra hiện trạng tài sản, không xác minh pháp lý của dự án đã vi phạm quy trình nghiệp vụ, dẫn đến thiệt hại cho chính ngân hàng. Vì vậy, người vay được xác định không phải chịu trách nhiệm hoàn trả do lỗi chính thuộc về bên cho vay.
Từ những căn cứ trên, Tòa án đã có cơ sở để nhận định rằng, việc ngân hàng thiếu trách nhiệm trong khâu thẩm định và giải ngân, không kiểm tra tính xác thực của tài sản hình thành từ vốn vay, đã dẫn đến thiệt hại cho chính ngân hàng. Người vay – trong trường hợp này – không được hưởng lợi bất chính, cũng không có lỗi trực tiếp trong việc giải ngân sai quy trình, nên không phải chịu trách nhiệm hoàn trả khoản nợ.
Phán quyết của Tòa án vì vậy không chỉ bảo vệ nguyên tắc công bằng giữa các bên trong hợp đồng tín dụng, mà còn là lời cảnh tỉnh mạnh mẽ đối với các tổ chức tín dụng về việc tuân thủ nghiêm ngặt quy trình thẩm định, kiểm tra pháp lý trước khi giải ngân.
3. Góc nhìn từ Luật Ánh Ngọc: Bài học cho doanh nghiệp và tổ chức tín dụng
Theo quan điểm của luật sư Công ty Luật Ánh Ngọc, vụ việc người vay “thoát nợ” 5 tỷ đồng là một ví dụ điển hình cho thấy rủi ro pháp lý phát sinh khi quy trình tín dụng không được tuân thủ chặt chẽ. Vấn đề không chỉ nằm ở sai sót nghiệp vụ, mà phản ánh lỗ hổng trong hệ thống kiểm soát nội bộ và quản trị rủi ro của nhiều ngân hàng thương mại hiện nay.
Trong thực tế, quy trình thẩm định và giải ngân vốn vay không đơn thuần là thủ tục hành chính. Đây là tuyến phòng thủ đầu tiên và quan trọng nhất giúp tổ chức tín dụng bảo vệ mình trước nguy cơ thất thoát vốn và tranh chấp pháp lý. Khi ngân hàng chủ quan, bỏ qua bước xác minh tính pháp lý của tài sản hình thành từ vốn vay hoặc tin tưởng vào hồ sơ môi giới, thì dù hợp đồng được ký kết đầy đủ, tính pháp lý của giao dịch vẫn có thể bị Tòa án xem xét lại và tuyên vô hiệu.
Không chỉ dừng lại ở phía ngân hàng, vụ việc còn là hồi chuông cảnh tỉnh đối với người vay vốn. Trong bối cảnh thị trường bất động sản tiềm ẩn nhiều rủi ro, người vay cần chủ động tìm hiểu tính pháp lý của dự án, hợp đồng mua bán và hồ sơ giải ngân, thay vì phó mặc hoàn toàn cho bên môi giới hoặc ngân hàng. Việc thiếu hiểu biết hoặc tin tưởng mù quáng có thể khiến người vay vô tình trở thành “bên yếu thế” trong các tranh chấp pháp lý sau này.
Một sai sót trong khâu thẩm định không chỉ gây thiệt hại kinh tế, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến niềm tin của khách hàng và đối tác — điều mà các tổ chức tài chính cần đặc biệt lưu tâm trong bối cảnh cạnh tranh hiện nay.
4. Dịch vụ tư vấn của Công ty Luật Ánh Ngọc
Với đội ngũ luật sư dày dặn kinh nghiệm và có chuyên môn cao, Công ty Luật Ánh Ngọc là đơn vị chuyên cung cấp dịch vụ tư vấn pháp lý uy tín và chất lượng giúp khách hàng xử lý các vấn đề tài chính - ngân hàng.
Chúng tôi hiểu rằng các vấn đề pháp lý trong lĩnh vực tài chính - ngân hàng khá phức tạp và đầy rủi ro. Do đó, Luật Ánh Ngọc luôn tư vấn một cách dễ hiểu và cung cấp giải pháp thực tế giúp khách hàng, dù là cá nhân hay doanh nghiệp, đều có thể hiểu rõ về các trình tự, thủ tục pháp lý để bảo vệ toàn diện quyền lợi của mình. Mong rằng Luật Ánh Ngọc có thể giúp quý khách hàng ra quyết định thông minh và an toàn trong các tình huống cụ thể.
Chúng tôi tự hào là đối tác tin cậy của quý khách hàng trong việc giải quyết các vấn đề pháp lý liên quan đến lĩnh vực tài chính - ngân hàng.
Kinh nghiệm và chuyên môn: Công ty chúng tôi gồm những luật sư đã có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực pháp luật tài chính - ngân hàng, đảm bảo Quý khách hàng được phục vụ bởi những chuyên gia hàng đầu.
Phong cách làm việc: Với việc luôn đặt quyền lợi của khách hàng lên trên hết trong mọi công việc, sự tận tâm và nhiệt huyết là cam kết hàng đầu của chúng tôi.
Kỹ năng làm việc: Đội ngũ luật sư của chúng tôi sẽ giúp bạn soạn thảo và xem xét các hợp đồng tín dụng, hợp đồng thế chấp, chuẩn bị hồ sơ và đại diện làm việc với cơ quan nhà nước có thẩm quyền cũng như bên thứ ba một cách cẩn thận nhất.
Hiệu quả công việc: Chúng tôi luôn tìm cách giải quyết mọi vấn đề pháp lý một cách nhanh chóng và hiệu quả, đảm bảo quyền lợi tốt nhất cho Quý khách. Chúng tôi luôn tìm cách giải quyết vụ việc tài chính - ngân hàng một cách hòa bình trước khi đưa ra tòa án giúp Quý khách tiết kiệm thời gian và tiền bạc.
Luật Ánh Ngọc cam kết đồng hành cùng khách hàng trong mọi khâu — từ đàm phán, ký kết đến xử lý tranh chấp, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của các bên được bảo vệ tối đa.
Nếu Quý khách đang cần tư vấn pháp lý trong lĩnh vực pháp luật dân sự, vui lòng liên hệ với Công ty Luật Ánh Ngọc để nhận được sự hỗ trợ tốt nhất.