1. Quy định về lối đi qua, lối đi chung
Việc quy định về lối đi chung là một phần quan trọng của Bộ luật Dân sự và đã trải qua sự điều chỉnh qua thời gian. Trước đây, quyền về lối đi chung được đề cập trong Điều 257 của Bộ Luật Dân sự năm 2005. Hiện nay, nó đã được điều chỉnh và quy định cụ thể tại Điều 254 của Bộ Luật Dân sự năm 2015 dưới tên gọi "quyền về lối đi qua."
Theo quy định này, khi chủ sở hữu một bất động sản không có lối đi riêng ra đường công cộng và bị vây bọc bởi tài sản của những người khác, họ có quyền yêu cầu mở lối đi hợp lý trên phần đất của những người đó. Lối đi nên được chọn dựa trên tính thuận tiện và hợp lý, xem xét các điều kiện cụ thể của địa điểm, lợi ích của bất động sản bị vây bọc, và cố gắng giảm thiểu thiệt hại cho bất động sản có mở lối đi.
Tuy nhiên, quyền này chỉ áp dụng khi chủ sở hữu không có lối đi khác để tiếp cận đường công cộng. Nếu có một con đường khác dẫn ra đường công cộng, thậm chí dù chủ sở hữu phải đi một quãng đường dài, họ vẫn không có quyền yêu cầu mở lối đi chung.
Luật cũng rất rõ ràng về quyền và nghĩa vụ của người yêu cầu mở lối đi và người chấp thuận mở lối đi chung. Người chủ sở hữu bị ảnh hưởng bởi việc mở lối đi qua tài sản của họ phải được đền bù, trừ khi có thoả thuận khác. Khi bất động sản được chia thành nhiều phần cho nhiều chủ sở hữu, lối đi cần thiết phải được đặt ra một cách hợp lý và tiện lợi cho người sử dụng mà không cần đền bù.
Điều này đồng nghĩa với việc trong trường hợp tranh chấp lối đi chung, cần thực hiện một quy trình hợp pháp để đảm bảo quyền và lợi ích của cả hai bên. Nếu không thể đạt được thoả thuận, có thể cần tư vấn pháp luật hoặc đệ đơn khởi kiện tại cơ quan có thẩm quyền để giải quyết mâu thuẫn này.
2. Tranh chấp lối đi chung là gì?
Tranh chấp lối đi chung là một khía cạnh phức tạp của tranh chấp đất đai. Đây là tình huống khi có xung đột liên quan đến việc sử dụng một con đường hoặc lối đi chung giữa hai bên, thường là do họ có tài sản đất đai liền kề nhau. Trong cuộc sống hàng ngày, tranh chấp lối đi chung là một vấn đề phổ biến, nhưng giải quyết nó thường không đơn giản.
Trong nhiều trường hợp, người sở hữu tài sản đất đai phải cung cấp một lối đi cho người khác để họ có thể tiếp cận đất của họ mà không gặp khó khăn. Tuy nhiên, có thể xảy ra rất nhiều tình huống khác nhau trong việc tranh chấp lối đi chung. Ví dụ, một bên có thể không muốn mở lối đi cho bên còn lại, hoặc có thể có mâu thuẫn về quyền sử dụng đất và lối đi chung không được xác định rõ ràng trong giấy tờ hoặc pháp lý. Điều này có thể dẫn đến tranh chấp, lấn chiếm, hoặc việc sử dụng lối đi chung một cách không đúng quy định.
Do đó, để giải quyết tranh chấp lối đi chung, quan trọng là nắm vững các quy định của Luật Đất đai 2013 và tìm cách hòa giải và thỏa thuận giữa các bên liên quan.
3. Thẩm quyền giải quyết tranh chấp lối đi chung
Quyền và thẩm quyền giải quyết tranh chấp lối đi chung được ràng buộc bởi các quy định của Luật đất đai 2013. Điều này cụ thể hơn như sau:
- Trong trường hợp tranh chấp lối đi chung không liên quan đến giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc các tài liệu tương đương theo Điều 100 của Luật Đất đai 2013, thẩm quyền giải quyết thuộc về Ủy ban nhân dân hoặc Tòa án. Điều này áp dụng cho các tình huống mà tranh chấp không có tài liệu chính thức xác định quyền sử dụng đất;
- Trong trường hợp tranh chấp liên quan đến lối đi chung và có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc các tài liệu tương đương theo Điều 100 của Luật Đất đai 2013, thẩm quyền giải quyết thuộc về Tòa án. Điều này áp dụng khi có các tài liệu chính thức xác định quyền sử dụng đất và lối đi chung.
Nếu một bên không đồng ý với quyết định giải quyết tranh chấp tại UBND cấp có thẩm quyền, họ có quyền khiếu nại đến Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh hoặc khởi kiện tại Tòa án nhân dân theo quy định của pháp luật về tố tụng hành chính.
Ngoài ra, đối với các tình huống mà một bên muốn hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của bên còn lại, có thể khởi kiện vụ án dân sự hoặc khởi kiện vụ án hành chính. Trong trường hợp này, Tòa án nhân dân cấp tỉnh sẽ có thẩm quyền giải quyết.
Tổng cộng, việc giải quyết tranh chấp lối đi chung yêu cầu tuân theo các quy định cụ thể của Luật Đất đai 2013 và tuân thủ các thẩm quyền tương ứng để đảm bảo rằng quyền và lợi ích của các bên được bảo vệ và thực thi một cách công bằng và theo pháp luật.
Xem thêm bài viết: Đất trong quy hoạch có bán được không? Mua bán đất như thế nào?
4. Thủ tục giải quyết tranh chấp lối đi chung
Thủ tục giải quyết tranh chấp lối đi chung là một quá trình phức tạp và có nhiều bước cụ thể, dựa trên quy định của Luật Đất đai 2013 và Bộ luật Tố tụng dân sự 2015. Dưới đây là chi tiết về thủ tục giải quyết tranh chấp lối đi chung:
Bước 1: Yêu cầu hòa giải tại Ủy ban nhân dân xã/phường:
- Trong tình huống tranh chấp lối đi chung, tất cả các bên tranh chấp nên cố gắng tự hòa giải hoặc thông qua hòa giải ở cấp cơ sở. Điều này thường làm tại Ủy ban nhân dân xã/phường nơi có tranh chấp;
- Nếu không thể đạt được thỏa thuận trong quá trình tự hòa giải, bên nào cảm thấy rằng hòa giải không thành công có quyền gửi đơn yêu cầu hòa giải chính thức tại Ủy ban nhân dân cấp xã/phường. Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã/phường sẽ chịu trách nhiệm tổ chức quá trình hòa giải tại địa phương và phải liên kết với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã và các tổ chức xã hội khác để thực hiện hòa giải;
- Thời hạn hòa giải không được vượt quá 45 ngày, bắt đầu từ ngày nhận đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp lối đi chung.
Bước 2: Giải quyết tại Tòa án hoặc Ủy ban nhân dân cấp huyện:
Nếu sau quá trình hòa giải, các bên không đạt được thỏa thuận, họ có các lựa chọn sau:
- Nếu lối đi chung đã được chứng nhận bằng Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc các giấy tờ tương đương theo Điều 100 Luật Đất đai 2013, bất kỳ bên nào trong tranh chấp có quyền khởi kiện tại Tòa án nhân dân huyện nơi có tranh chấp lối đi chung. Hồ sơ bao gồm Đơn khởi kiện, các giấy tờ chứng minh lối đi chung, biên bản hòa giải không thành, và các tài liệu khác để chứng minh quyền khởi kiện của mình;
- Nếu lối đi chung không được chứng nhận bằng Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc các giấy tờ tương đương theo Điều 100 Luật Đất đai 2013, các bên có thể nộp Đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp lên Ủy ban nhân dân cấp huyện. Trường hợp không đồng ý với kết quả giải quyết, các bên có thể khởi kiện tại Tòa án nhân dân cấp huyện nơi có tranh chấp lối đi chung để giải quyết cuối cùng.
Thời hạn chuẩn bị và xét xử vụ án là 4 tháng tính từ ngày Tòa án nhận hồ sơ. Tuy nhiên, trong trường hợp vụ án có tính chất phức tạp hoặc có trở ngại khách quan, Chánh án Tòa án có thể quyết định gia hạn thời gian chuẩn bị xét xử, nhưng không vượt quá hai tháng.
Những bước thủ tục này giúp đảm bảo rằng việc giải quyết tranh chấp lối đi chung được thực hiện theo quy định pháp luật, và quyền và lợi ích của các bên liên quan được bảo vệ một cách công bằng và theo đúng quy trình.
Xem thêm: Tranh chấp đất đai có bắt buộc phải hòa giải không?
5. Giải quyết tình huống tranh chấp lối đi chung
5.1. Tình huống 1
Gia đình tôi có một mảnh đất không nằm cạnh đường đi và ở sau nhà ông A. Từ trước đến nay, gia đình tôi và nhà ông A có một lối đi chung ra đường chính, đây cũng là lối đi duy nhất của gia đình tôi. Thế nhưng, sau khi ông A mất, con ông A rào lại lối đi và cản trở không cho gia đình tôi đi vì cho rằng đấy là đất của nhà mình. Do không thể đi được, tôi có làm đơn khởi kiện ra tòa nhưng không được thụ lý, luật sư cho tôi hỏi gia đình tôi nên giải quyết theo hướng như thế nào?
Luật sư Ánh Ngọc tư vấn:
Để giải quyết tranh chấp lối đi chung trong tình huống bạn đang đối mặt, có một số bước bạn có thể thực hiện:
- Thu thập bằng chứng và giấy tờ liên quan: Trước hết, bạn nên thu thập tất cả bằng chứng và giấy tờ liên quan đến lối đi chung và tranh chấp. Điều này bao gồm giấy tờ sở hữu đất, biên bản hòa giải không thành, và bất kỳ tài liệu nào khác có thể hỗ trợ vụ việc của bạn;
- Liên hệ với cơ quan pháp luật: Bạn có thể liên hệ với cơ quan pháp luật như Văn phòng Tòa án hoặc Văn phòng Công tố viên để thảo luận về tình huống của bạn và tìm hiểu về quy trình giải quyết tranh chấp. Họ có thể cung cấp hướng dẫn và hỗ trợ trong việc tiến hành thủ tục đúng quy định;
- Hòa giải lại: Bạn và bên kia trong tranh chấp có thể cân nhắc tiến hành hòa giải lại tại UBND xã/phường nơi có đất tranh chấp. Nếu có thể đạt được thỏa thuận trong quá trình hòa giải, bạn có thể lập biên bản hòa giải thành và tiến hành thực hiện theo biên bản đó;
- Tìm đến luật sư: Hợp tác với một luật sư có kinh nghiệm trong việc giải quyết tranh chấp lối đi chung. Luật sư có thể tư vấn và đại diện bạn trong quá trình này, bao gồm việc tìm cách giải quyết tại Tòa án hoặc sử dụng các biện pháp pháp lý khác;
- Tìm đến các cơ quan có thẩm quyền: Nếu các biện pháp trên không giải quyết được vụ việc, bạn có thể tìm đến các cơ quan có thẩm quyền khác như Ủy ban nhân dân cấp huyện, Bộ Tài nguyên và Môi trường, hoặc Tòa án nhân dân cấp tỉnh để yêu cầu giải quyết tranh chấp lối đi chung.
Tóm lại, việc giải quyết tranh chấp lối đi chung đòi hỏi sự thông thái, hợp tác với cơ quan pháp luật, và sử dụng sự hỗ trợ của luật sư có kinh nghiệm. Hãy tuân thủ quy định pháp luật và xem xét tất cả các tùy chọn có sẵn để đảm bảo quyền và lợi ích của gia đình bạn được bảo vệ đúng cách.
5.2. Tình huống 2
Chào Luật sư, tôi có vấn đề cần Luật sư tư vấn cho tôi. Bản thân tôi được cha mẹ cho một mảnh đất và mảnh đất không có lối đi ra con đường 8m phía ngoài, xung quanh mảnh đất của tôi là vườn và nhà của những hàng xóm. Tôi có xin đi nhờ một lối nhỏ thuộc một bên nhà hàng xóm, vì để ra được con đường 8m đó thì bắt buộc tôi phải đi qua nhà của nhà hàng xóm. Khi tôi xin đi nhờ qua lối đi này thì họ không đồng ý. Hiện tại, tôi không biết phải làm thế nào để có một lối đi ra vào mảnh đất này. xin hãy tư vấn giúp tôi.
Luật sư Ánh Ngọc tư vấn:
Chào bạn, đối với trường hợp của bạn sẽ được giải quyết như sau:
Căn cứ vào Điều 254 Bộ luật dân sự 2015 quy định quyền về lối đi qua như sau: Chủ sở hữu có bất động sản bị vây bọc bởi các bất động sản của các chủ sở hữu khác mà không có hoặc không đủ lối đi ra đường công cộng, có quyền yêu cầu chủ sở hữu bất động sản vây bọc dành cho mình một lối đi hợp lý trên phần đất của họ.
Lối đi được mở trên bất động sản liền kề nào mà được coi là thuận tiện và hợp lý nhất, có tính đến đặc điểm cụ thể của địa điểm, lợi ích của bất động sản bị vây bọc và thiệt hại gây ra là ít nhất cho bất động sản có mở lối đi.
Chủ sở hữu bất động sản hưởng quyền về lối đi qua phải đền bù cho chủ sở hữu bất động sản chịu hưởng quyền, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
Theo đó, quyền về lối đi qua bất động sản liền kề chỉ được thực hiện khi bất động sản bị vây bọc bởi các bất động sản khác (ở đây chính là nhà ở của người hàng xóm) và không có lối nào để ra đường công cộng. Mảnh đất của bạn bị bao bọc bởi các bất động sản khác xung quanh, ở đây chính là vườn và nhà của những hàng xóm xung quanh, gây khó khăn trong việc ra vào đường công cộng cũng như chính mảnh đất nhà bạn. Do đó, căn cứ theo điều luật trên, mảnh đất nhà bạn không có một lối đi nào để ra đường công cộng thì bạn sẽ được hưởng quyền về lối đi qua bất động sản liền kề.
Như vậy, theo quy định này, bạn có quyền yêu cầu nhà hàng xóm dành cho gia đình bạn một lối đi dẫn ra con đường 8m, đó có thể là lối đi bạn đề cập hoặc một lối đi khác. Người hàng xóm có nghĩa vụ đáp ứng yêu cầu đó của bạn. Và bạn phải đền bù cho người người hàng xóm một khoản, khoản đền bù này do bạn và người hàng xóm tự thoả thuận với nhau.
6. Tư vấn luật đất đai tranh chấp lối đi chung
Với đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm, nhiệt huyết và tận tâm, Luật Ánh Ngọc tự hào là đơn vị hàng đầu hỗ trợ mọi vấn đề liên quan đến pháp lý, tư vấn pháp luật, đại diện tố tụng cho các vụ án tranh chấp đất đai. Các dịch vụ luật Ánh Ngọc cung cấp đối với vụ án tranh chấp đất đai bao gồm:
- Tư vấn pháp lý và đưa giải pháp xử lý tranh chấp;
- Tham gia đàm phán giải quyết tranh chấp;
- Đại diện ủy quyền làm việc với cơ quan nhà nước có thẩm quyền;
- Soạn thảo toàn bộ hồ sơ khởi kiện;
- Thay mặt nộp và tham gia tố tụng;
- Luật sư bảo vệ tại phiên tòa các cấp;
- Tư vấn thi hành án sau khi có bản án có hiệu lực pháp luật.
Trên đây là bài viết viết về chủ đề "tranh chấp lối đi chung". Nếu Quý khách còn thắc mắc về vấn đề này hoặc cần tìm hiểu thêm chi phí thì hãy liên hệ với Luật Ánh Ngọc. Với đội ngũ luật sự chuyên nghiệp sẽ trợ giúp nhanh chóng cho Quý khách.
