[2025] Bị phạt hành chính có án tích không, có tiền sự không? Luật sư giải đáp

Tiền sự là gì? Tiền án là gì?

Pháp luật hiện hành không quy định về khái niệm tiền án, tiền sự. Tuy nhiên theo điểm b khoản 2 Mục II Nghị quyết 01-HĐTP của Hội đồng thẩm phán Toà án nhân dân tối cao ngày 18/10/1990 (hiện đã hết hiệu lực) thì có thể hiểu về tiền án, tiền sự như sau:

• Tiền án được xem là đặc điểm nhân thân chỉ người đã bị kết án và áp dụng hình phạt mà chưa được xoá án tích. Tiền án được đặt ra do phát sinh trách nhiệm hình sự.
• Tiền sự được xem là đặc điểm nhân thân chỉ người thực hiện hành vi vi phạm pháp luật nhưng chưa đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự và đã bị kỷ luật, bị xử phạt vi phạm hành chính mà chưa được xoá kỷ luật, xoá việc xử phạt hành chính. Tiền sự được đặt ra do phát sinh trách nhiệm hành chính.

Ví dụ: Người vi phạm bị đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở cai nghiện bắt buộc, trường giáo dưỡng… thì được coi là có tiền sự.

Bị phạt hành chính có được xem là có tiền sự không?

Tiền sự chỉ được đặt ra do phát sinh trách nhiệm hành chính. Do đó, một người bị xử phạt hành chính sẽ bị xem như là có tiền sự khi thỏa mãn 02 điều kiện sau đây:

- Hành vi vi phạm bị xử phạt hành chính là hành vi có dấu hiệu của tội phạm nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự.

- Đã có quyết định xử phạt hành chính nhưng chưa được xóa kỷ luật, chưa được xóa việc xử phạt hành chính.

Ví dụ: Người vi phạm bị phạt tiền hoặc cảnh báo khi tham gia giao thông thì không được coi là có tiền sự.

Như vậy, có thể thấy không phải mọi trường hợp bị phạt hành chính đều bị xem như tiền sự.

Bị phạt hành chính có án tích không?

Bị phạt hành chính có án tích không? Án tích là một trong những hậu quả pháp lý của việc bị kết án, gắn với người bị kết án (tức là bị Toà án tuyên có tội và chưa được xoá án tích). Do đó, người bị kết án bị phạt hành chính không có án tích vì:

• Phạt hành chính là một hình thức xử lý vi phạm hành chính, không phải hình sự.
• Người bị phạt hành chính không phải chịu trách nhiệm hình sự, nên không bị coi là có án tích.

Do đó, có thể thấy bị phạt hành chính không có án tích. Tuy nhiên, việc bị phạt hành chính có thể bị ghi nhận là tiền sự (chứ không phải án tích), đặc biệt đối với các hành vi vi phạm hành chính nghiêm trọng hoặc tái phạm. Tiền sự là một hình thức ghi nhận việc cá nhân đã từng vi phạm hành chính và bị xử phạt.

Thời hạn xóa tiền sự xử phạt hành chính

Theo quy định tại Điều 7 Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012 (sửa đổi bổ sung 2020) về thời hạn xoá tiền sự xử phạt hành chính, theo đó thời hạn xoá tiền sự với cá nhân, tổ chức như sau:

• 06 tháng kể từ ngày chấp hành xong quyết định xử phạt cảnh cáo mà không tái phạm;
• 01 năm kể từ ngày chấp hành xong quyết định xử phạt hành chính khác mà không tái phạm;
• Kể từ ngày hết thời hiệu thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính mà không tái phạm thì chưa được coi là bị xử phạt vi phạm hành chính.

Ngoài ra, với cá nhân bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính, thời hạn được coi là chưa bị xử lý hành chính như sau:

• 02 năm kể từ ngày chấp hành xong quyết định áp dụng biện pháp xử lý hành chính mà không tái phạm; hoặc
• 01 năm kể từ ngày hết thời hiệu thi hành quyết định áp dụng biện pháp xử lý hành chính mà không tái phạm.

Ví dụ: A bị phạt hành chính (phạt tiền) do vi phạm vượt đèn đỏ khi tham gia giao thông ngày 01/07/2024 và nộp phạt đầy đủ ngày 10/07/2024. 

Nếu trong vòng 1 năm sau đó (tức đến 10/07/2025) A không vi phạm hành chính nào khác thì đến 11/07/2025, A sẽ được coi là chưa bị xử lý vi phạm hành chính và đương nhiên được xóa tiền sự.

Tóm lại, thời hạn để được xóa tiền sự sẽ kéo dài từ 06 tháng đến 02 năm, tùy thuộc vào hình thức và biện pháp xử lý. Việc xóa tiền sự xử phạt hành chính cũng là một khía cạnh quan trọng giúp cá nhân, tổ chức quay lại trạng thái "trong sạch" về mặt pháp lý. 

Hình thức phạt tiền là hình phạt chính phải chịu án tích không?

Hình thức phạt tiền là hình phạt chính trong những trường hợp sau:

• Người phạm tội ít nghiêm trọng hoặc nghiêm trọng;
• Người phạm tội rất nghiêm trọng nhưng thuộc nhóm tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế, môi trường, an toàn công cộng, trật tự công cộng hoặc các tội danh khác được quy định cụ thể.

Theo quy định tại khoản 2 Điều 69 Bộ luật hình sự về xoá án tích nêu rõ:

• Người bị kết án sẽ được xoá án tích theo các quy định liên quan đến các hình thức được xoá án tích. Sau khi được xoá án tích, người đó được coi như chưa từng bị kết án;
• Đặc biệt, người phạm tội do lỗi vô ý đối với tội ít nghiêm trọng hoặc nghiêm trọng hoặc người được miễn hình phạt sẽ không bị coi là có án tích.

Như vậy, trường hợp người phạm tội bị kết án với hình phạt tiền là hình phạt chính, nếu hành vi phạm tội đó được thực hiện do lỗi vô ý và thuộc loại ít nghiêm trọng hoặc nghiêm trọng thì không bị coi là có án tích.

>>> XEM THÊM: [2025] Điều kiện xóa án tích chi tiết từng hình thức

Một số câu hỏi thường gặp

Xử phạt hành chính có bị ghi vào hồ sơ không?

Tuỳ vào mục đích của từng hồ sơ, xử phạt hành chính có thể bị ghi vào một số hồ sơ quản lý (như liên quan đến trách nhiệm hình sự hoặc vi phạm đạo đức, trách nhiệm nghề nghiệp đối với cán bộ công chức, viên chức,...) nhưng không bị ghi vào lý lịch tư pháp và không ảnh hưởng đến quyền công dân sau khi hết thời hạn xóa tiền sự (thường là 1 năm).

Phạt hành chính có phải ra tòa không?

Bị phạt hành chính không phải ra Toà án vì đây là xử lý vi phạm hành chính, không phải xử lý hình sự. Thông thường, việc xử phạt vi phạm hành chính sẽ do các cơ quan hành chính nhà nước có thẩm quyền thực hiện, như công an, thanh tra, quản lý thị trường, UBND các cấp... Tuy nhiên, nếu người bị xử phạt không đồng ý với quyết định xử phạt, họ có quyền khiếu nại hoặc khởi kiện quyết định đó tại Tòa án hành chính. 

Bị xử phạt hành chính có được xuất cảnh?

Nếu bạn đã chấp hành xong hình phạt hành chính (như đã nộp phạt cho cơ quan có thẩm quyền) thì bạn hoàn toàn có quyền xuất cảnh.

Tuy nhiên, bạn có thể bị tạm hoãn xuất cảnh theo quy định tại khoản 6 Điều 36 Luật Xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam 2019 về các trường hợp bị tạm hoãn xuất cảnh nếu bạn bị xử phạt vi phạm hành chính về quản lý thuế, hải quan, kinh tế, ngân hàng mà chưa thi hành hoặc đang bị cưỡng chế thi hành quyết định hành chính và xét thấy cần ngăn chặn ngay việc bạn trốn.

Xem thêm: Chưa xoá án tích có được xuất cảnh không? Giải đáp Luật 2025

Như vậy, một điều cần làm rõ là bị phạt hành chính có án tích không? Câu trả lời là không. Án tích chỉ phát sinh khi một cá nhân bị kết án hình sự bằng bản án có hiệu lực pháp luật của tòa án. Do đó, việc bị xử phạt hành chính không đồng nghĩa với việc bạn có án tích. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, hành vi vi phạm hành chính vẫn có thể bị xem là có tiền sự, đặc biệt khi liên quan đến các hành vi vi phạm nghiêm trọng như sử dụng trái phép chất ma túy, gây rối trật tự công cộng, hay những vi phạm tái phạm nhiều lần. Điều này ảnh hưởng đến lý lịch và có thể gây khó khăn trong một số giao dịch dân sự, lao động.

Để hiểu rõ hơn về sự khác biệt giữa án tích và tiền sự, cũng như các quy định liên quan đến việc xóa bỏ chúng, hãy liên hệ Luật Ánh Ngọc - Điểm tựa pháp lý. Chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn tháo gỡ mọi vướng mắc pháp lý, giúp bạn tự tin hơn trên con đường của mình.